- Güneş yanıklığı hasarlarına karşı koruma sağlar,
- Bitkiyi serin tutarak sıcaklık stresi bozukluklarını önler,
- Fotosentezi arttırarak bitkilerin daha iyi beslenmesini sağlar,
- Yaprakların daha canlı, güçlü ve düzgün olmasını sağlar,
- Meyve ve sebzelerde daha iyi renk ve düzgün şekil oluşturur,
- Kovucu (re pellent) etkisiyle zararlı haşare saldırılarını önler,
- Hidrofobik özelliği sayesinde geç ilkbahar ve erken sonbahar donlarına karşı koruma sağlar.
GÜNEŞ IŞINLARI VE MEYVELERDE GÜNEŞ YANIKLIĞI
Güneş ışınları uzun ( infrared ) ve kısa ( ultraviole ) dalgalardan oluşur. Ultraviole-A ışınlarının dalga boyları 320-380 nm’dir. Deri veya kabuğun derin tabakalarına ulaşır ve yayılır. Ultraviole-A ışını yıl boyunca ve gün içinde değişik saatlerde, mevsimlerde ve hava koşullarında değişmeksizin etkili olmaktadır. Ultraviole-B ışınlarının dalga boyu 290-320 nm’dir. Derinin veya kabuğun üst tabakasını etkiler. Ultraviole-B ışını yaz aylarında ve yüksek rakımlı yerlerde daha yoğundur.
Güneş ışınlarının meyve kabuğu ve yapraklar üzerindeki olumsuz etkileri ;
Meyve kabuğunda incelme,
Meyve kabuğu ve yapraklarda kuruluk, elastikiyetin bozulması ve buruşukluk,
Meyve renginde değişiklik ; beyazlaşma, sararma, kızarma ve kahverengileşme
Foto-yaşlanma hızlanması, hücre ölümü ve kırışıklık,
Kabuk altında keçeleşme,
Kısa raf ömrü ve depolamada erken çürüme,
Güneş ışınlarından bitkileri koruma yöntemleri ;
Gölgeleme :
Değişik türlerde örgülü filelerle yapılır. Kısmen koruma sağlayabilir. Güneş yanıklığını önlemede % 15-20 oranlarında olumlu etki gösterir.
Giysileme :
İnce örtü kaplama teknolojisi uygulaması ile yapılır. Ağacın gövde, yapraklar ve meyveleri üzeri beyaz ince bir film tabakası ile kaplanır. Güneş ışınlarını yansıtır. Bitkiyi serin tutar. Güneş yanıklığını önlemede % 50-75 oranında koruma sağlayabilir. Ultraviole ışını kabuk yanıklığına, İnfrared ışını ise kabuk altında kızışma ve keçeleşmeye neden olur.
Yaz aylarında şiddetli hava sıcaklığı ve güneşin zararlı morötesi ( Ultraviole) ve kızılötesi (infrared) ışınlarından dolayı sıcaklık ve güneş yanıklığı bitkilerde stres yapabilir. Örneğin ceviz’de 30°C üzerindeki hava sıcaklıklarında fotosentez faaliyeti engellenir. Zararlı UV ışınları güneş yanıklığına yol açabilir. Şiddetli güneş yanıklığı hasarı dış kabukta belirgin koyu doku bozulmaları gösterir. İç kısımda ise çekirdek içinde kararma ve büzüşme oluşturduğundan pazar kalitesini düşürür. Kaliteli bir ceviz meyvesinde iç, dolgun ve beyaz renkte olmalıdır. Dr. Larry Schrader (Washington State University) bodur elmalarda Güneş Yanıklığının üç değişik tipini tanımlar ve ısıya karşı uygun korumanın önemini vurgular.
1.Tip güneş yanıklığı : Meyve kabuğunun yüzeyinde oluşan sıcaklığın 10 dakika süre içerisinde 52 °C ulaşması durumunda oluşur. En ciddi tip olup hücre ölümüne neden olur.
2.Tip güneş yanıklığı : Meyve kabuğu yüzey sıcaklığının 1 saat süre ile 42°C-48°C düzeyine ulaşması durumunda oluşur. Meyve türlerine kabuk üzerinde kızarma veya kahverengileşme görülür.
3.Tip güneş yanıklığı : Meyve kabuğu üzerinde ağarma (beyazlaşma) şeklinde görülür. Ağaçlarda seyreltme yapıldığında ve ağaç dalları eğildiğinde meyvelerin doğrudan güneş ışınlarına maruz kalması sonucu oluşur.
15 Haziran – 28 Eylül döneminde günlerin %37 sinde Güneş Yanıklığına neden olan sıcaklıklar oluşmaktadır.
SUNGUARD – WP ; Narenciye, bodur elma, armut, üzüm, kiraz, zeytin, nar, ceviz, badem ve antepfıstığı gibi bitkilerde sıcaklık stresi ve güneş yanıklığının neden olduğu bozuklukları önlemede etkili olduğu görülmüştür. Uygulama; önerilen dozda hazırlanan bir süspansiyon sıvının sprey aletleriyle (Atomizer vb.) bitkinin gövde, dallar, yapraklar ve meyveler üzerine yekpare püskürtülmesi işleminden ibarettir. Giysileme metodu, bitkiyi yaz mevsiminde serin tutan beyaz bir elbise giydirilmesi olarak düşünülmüş ve ince örtü kaplama teknolojisi olarak özellikle meyvecilikte yeni bir çığır açmıştır.
Bitkinin dallar, yapraklar ve meyveleri üzerini yekpare kaplayan beyaz-ince koruyucu örtü tabakası sıcak yaz günlerinde bütün gün güneş altındaki bitkileri serin tutarak sıcaklık stresini önler, zararlı güneş ışınlarını ise kırıp yansıtarak güneş yanıklığı tahribatını önler.
Güneş yanıklığı, bazı meyvelerde - özellikle bodur elma ve nar - üretim miktarında %20-30 oranında etki göstererek büyük tahribatlara ve ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Amerika, Arjantin, Şili, Avustralya, Yeni Zelanda, İspanya, İtalya başta olmak üzere Granny Smith ve Fuji gibi bodur elmalarda ve narda bir faciaya dönüşen güneş yanıklığı hasarlarını %50–75 oranlarında düşürmüştür. İspanya’da zeytin bahçelerinde yapılan denemelerde; 2003 yılında %24 daha fazla yağ, 2004 yılında %50 daha fazla yağ üretildiği rapor edilmiştir. (Effects of kaolin particle film on olive fruit yield, oil content and quality, Sour G., Makee H /Advances in Horticultural Science, July, 2004, Vol.114, SPAIN)
SUNGUARD – WP uygulamasıyla bitkilerde sıcaklık stresi ve güneş yanıklığı tahribatlarının önlenmesinin yanı sıra trips, armut pisellası, güve, bit, böcü, afid, elma iç kurdu, yaprak delen, yaprak büken, Akdeniz meyve sineği ve zeytin sineği gibi birçok zararlı haşereyi kovucu etki göstermektedir. Hidrofobik ( su itici ) özelliği sayesinde yaprak ve meyve yüzeyindeki su zerreciklerini itmesi sonucu geç ilkbahar ve erken sonbahar donlarına karşı koruyucu etki gösterir. Bitkiye -2°C ile -6°C arasında dayanıklılık kazandırır.
Son yıllarda ABD de kirazlarda sıcaklık stersinden dolayı oluşan meyve bozuklukları ve ikizlenme sorununu gidermeye yönelik uygulamalarda da olumlu sonuçlar alındığı belirtilmektedir. Hasattan iki hafta sonra yapılan yaz budamasını takiben yapılan yarım doz uygulama ve 15-20 gün ara ile yapılan ikinci uygulama sonunda ağaçların gelecek yılda daha yüksek verim ve daha kaliteli ürün verdikleri gözlenmiştir. Kirazda derin sutre, mahmuz ve ikizlenme bozuklukları önemli oranda düşürülmüştür.
Ülkemizde bodur elma, şaraplık üzüm, nar, muz , narenciye, armut, kiraz, zeytin, ceviz, badem, antepfıstığı tarımında yüksek verim ve kalite için ince örtü kaplama teknolojisi uygulaması her geçen gün daha da geniş bir potansiyele hitap etmektedir.
Sert çekirdekli meyvelerde kiraz, kayısı, erik, nektarin ve şeftali de hasat döneminden sonra 2 nci haftadan sonra yapılan yaz budamasını takiben SUNGUARD-WP ile ince örtü kaplama teknolojisi uygulamasıyla ( uygulama; yarımşar doz 15-20 gün ara ile 2 defa yapılmalıdır.)
Gelecek yılda bitkinin daha yüksek verim ve daha kaliteli ürün vermesini sağlayacaktır.
UYGULAMA ZAMANI, DOZLAR VE METOD :
Yumuşak çekirdekli meyveler, nar, üzüm, muz, zeytin ve sert kabuklu meyvelerde ilk uygulama; Haziran ayının ilk veya ikinci haftasında tam doz ( % 5’lik süspansiyon: 100 lt suya 5 Kg Sunguard-WP ) diğer uygulamalar ise 2 veya 3 hafta aralıklarla yarım doz ( % 2,5’luk süspansiyon: 100 lt suya 2,5 Kg Sunguard-WP) şeklindedir. Her türlü spreyleme aleti kullanılarak bitkinin dallar, yapraklar ve meyveleri yekpare beyaz örtüyle kaplanır. Uygulamalar hasat dönemine 2 hafta kala kadar yapılabilir.
Sert çekirdekli meyvelerde ise meyve çapı 0,5-1 cm olunca tek tam doz uygulanır. Hasattan 2 hafta sonra yapılacak yaz budamasını takiben hemen yarım doz uygulanır. 2 veya 3 hafta sonra bir yarım doz daha uygulanır.
Hasat sonrası yapılan uygulamalar, gelecek yılda ağaçların daha verimli ve kaliteli ürün vermesinde belirgin etki gösterecektir. Özellikle sıcaklık stresi bozuklukları minimum düzeye düşecektir. Kiraz ve erik de ikizlenme, mahmuz ve derin sutre bozuklukları önlenebilecektir.
Sebzelerde; Baklagiller, domates, salatalık, biber, kavun, karpuz, balkabağı vd. bitkilerde ilk uygulama çiçeklenmeyi takiben yarım doz ( % 2,5’luk süspansiyon) olarak yapılır. Hava sıcaklıklarına göre ikinci bir uygulama yapılabilir.
Havaların serin ve yağışlı olması durumunda uygulama aralıkları uzatılabilir.
Oranlar : Eğer aksi belirtilmişse 100 lt su içinde 2.5 ile 5 kg Sunguard WP kullanılmalıdır.
Kullanıldığı
Bitkiler, Kullanım Dozu, Kullanım zamanı ve şekli :
Bitkiler |
Oran |
Öneriler |
Bodur elma, bodur
armut, ayva, nar, muz, kivi, incir narenciye, zeytin, Trabzon hurması |
Tam doz: %5 lik süspansüyon
(5 Kg/100 Lt)
İlk uygulama
50kg/ha
½ doz:% 2,5 luksüspansüyon
(2,5 Kg/100 Lt)
daha sonraki
uygulamalar
25 kg/ha |
Hazırlanan süspansüyon ağaçlar üzerine
yekpare püskürtülür. Püskürtme işlemi sonucu beyaz ince bir örtü tabakası
oluşumu sağlanır.
İlk uygulama güneş ışınlarının hasar
yapıcı etkilerinin başladığı 10-30 Haziran döneminde,
( Havaların serin ve yağışlı olması
durumunda 15-30 Temmuz’a kadar) tam dozyapılır. Etkili bir örtü
tabakası oluşumu için 10 gün ara ile bir tam doz daha önerilir. Diğer
uygulamalar 2-3 hafta ara ile yarım (½) doz olarak uygulanır.
Sert çekirdekli
meyvelerde hasat sonrası bitkileri serin tutmak ve dinlenme dönemini
stressizgeçirmesi için 2-3 defa yarım doz olarak uygulanır. |
Ceviz, badem,
fındık, kestane, Antep fıstığı, |
Kayısı, kiraz, erik,
şeftali, nektarin |
Domates, salatalık,
biber, balkabağı , kavun, karpuz, enginar |
İlk
uygulamasebzelerin 3-4 cm büyüklüğe erişmesiyle yapılır. Mevsim
sıcaklığına ve bitkinin hacmine göre su miktarını artırınız. Bitki
yüzeyindeki koruyucu örtü tabakasının kaplamasına göre 10-15 gün aralıkla
uygulamayı tekrarlayınız.Hasat gününe 7 gün kalıncaya kadar uygulama
tekrar edilebilir. |